Thị trường chứng khoán là nơi mà mỗi ngày có hàng ngàn, hàng triệu người tham gia. Họ bao gồm từ những viên chức đầu tư khi có thời gian rảnh, hay các nhân viên môi giới hi vọng kiếm lời từ những thông tin vừa nghe ngóng được, đến những quỹ đầu tư hàng tỷ đô.
Tất cả cùng xây đắp nên một thị trường chứng khoán thật đầy cảm xúc. Thế nhưng dù thị trường có đông đúc và đa dạng như thế, chúng ta vẫn cần phân tách những thành phần tham gia vào thị trường để có thể có cái nhìn tổng thể cũng như đưa ra những nhận định chính xác hơn.
Các thành phần tham gia thị trường có thể được phân ra ba loại chính như sau:
Noise Trader
Nhà đầu tư nhiễu loạn: Những nhà đầu tư này thường không có thông tin đầy đủ, cũng như không có nhận định rõ ràng, chính xác về thị trường. Họ chủ yếu giao dịch theo cảm nhận, hay dựa vào các pattern (mẫu hình) chưa được kiểm chứng.
Họ chiếm phần lớn trong thị trường, đặc biệt là những thị trường mới nổi, chưa trưởng thành. Và cũng chính vì họ không có cái nhìn rõ ràng về thị trường, nên nếu ta chia họ làm hai phe, một bên mua, một bên bán thì số lượng mỗi phe sẽ hoàn toàn tương đương nhau (50/50).
Số lượng người cho rằng cổ phiếu tăng giá sẽ ngang ngửa với số lượng người cho rằng sẽ có một sự giảm giá. Những Noise trader này tạo ra những biến động nhỏ cho thị trường, nhưng cũng chính vì thế nên giá cổ phiếu nhanh chóng quay về mức cũ.
Tác động cụ thể của họ, cũng như những chiến thuật dựa vào những biến động này sẽ được thảo luận cụ thể ở phần sau của cuốn sách.
Informed Trader
Nhà đầu tư hiểu biết: Những nhà đầu tư này thường có thông tin nhiều hơn, họ cũng có thể là Insider Trader (Nhà đầu tư với thông tin mật). Họ thường dự đoán được biến động giá cổ phiếu do có lợi thế hơn những thành phần khác trong thị trường.
Tuy nhiên ta cũng không nên quy kết tất cả họ đều là Insider Trader, vì có thể, họ không hề có thông tin nhiều hơn mà chỉ là họ xử lý thông tin tốt hơn những thành phần khác. Chính vì thế ta gọi họ là những nhà đầu tư hiểu biết.
Số lượng này trong thị trường chiếm một phần nhỏ và không đối xứng nếu ta chia làm hai phe mua và bán. Họ thường sẽ nghiêng về một phía là chỉ mua hoặc chỉ bán, vì hầu hết trong số họ đều có cùng một nhận định là thị trường sẽ tăng hay giảm trong thời gian tới.
Market Maker
Nhà tạo lập thị trường: Các bạn đừng vì cái tên này mà nghĩ rằng họ là những người điều phối, lèo lái giá cổ phiếu. Vì sự thật họ không phải như vậy, cái tên của họ hay dẫn đến những hiểu lầm.
Market Maker là những người tạo thanh khoản cho thị trường. Hiểu nôm na rằng, họ là những người đứng chờ ở cả bên mua và bên bán. Dĩ nhiên họ sẽ đặt mua ở giá thấp hơn và đặt bán ở giá cao hơn để ăn chênh lệch. Nếu bạn đã từng nhìn bảng điện, thì bạn sẽ hiểu rõ công việc của họ.
Họ giống như những người môi giới nhà đất. Họ kết nối người cần bán và người cần mua, đồng thời hưởng lợi từ việc kết nối ấy. Thế nên gần như 100% trong số họ là neutral (trung tính) với thị trường, họ không dự đoán lên, cũng chẳng dự đoán xuống.
Cái họ cần là tìm kiếm người cần mua và người cần bán để thực hiện giao dịch. Chính vì thế họ luôn đặt khối lượng mua và khối lượng bán cân bằng nhau, cũng như cố gắng không dự trữ hàng tồn để tránh rủi ro. Thị trường cần có họ và phải có họ thì thị trường mới hoạt động trơn tru được.
Như vậy ta đã phân tách được các thành phần tham gia vào thị trường làm 3 loại chính: Noise Trader, Informed Trader và Market Maker. Các thành phần này tạo ra các biến động cũng như các đặc tính hết sức thú vị của thị trường chứng khoán.
